ἐν δὲ τούτῳ ὅ τε Δικαιόπολις καὶ ὁ δοῦλος ἐν τῷ ἀγρῷ ἐργάζονται. ἐπεὶ δὲ ἑσπέρα γίγνεται, τοὺς βοῦς λύουσι καὶ οἴκαδε ἄγουσιν. οἴκοι δὲ ἥ τε Μυρρίνη καὶ ἡ θυγάτηρ πέπλον ὑφαίνουσιν· ἐν ᾧ δὲ ὑφαίνουσιν, διαλέγονται ἀλλήλαις.
δι᾿ ὀλίγου δὲ ἡ μήτηρ ὁρᾷ τὸν ἄνδρα εἰς τὴν αὐλὴν εἰσελθόντα. παύεται οὖν ἐργαζομένη καὶ σπεύδει πρὸς τὴν θύραν καί, “χαῖρε, ὦ ἄνερ,” φησίν· “ἐλθὲ δεῦρο καὶ ἄκουε δή. ὅ τε γὰρ Φίλιππος καὶ ὁ Ἄργος λύκον ἀπεκτόνασιν.” ὁ δέ· “ἆρα ἀληθῆ λέγεις; εἰπέ μοι τί ἐγένετο.” ἡ μὲν οὖν Μυρρίνη πάντα ἐξηγεῖται, ὁ δὲ θαυμάζει καὶ λέγει· “εὖ γε· ἀνδρεῖός ἐστιν ὁ παῖς καὶ ἰσχυρός. ἀλλ᾿ εἰπέ μοι, ποῦ ἐστιν; βούλομαι γὰρ τιμᾶν τὸν λυκοκτόνον.” καὶ ἐν νῷ ἔχει ζητεῖν τὸν παῖδα. ἡ δὲ Μυρρίνη, “ἀλλὰ μένε, ὦ φίλε,” φησίν, “καὶ αὖθις ἄκουε. ἄγγελος γὰρ ἥκει ἀπὸ τοῦ ἄστεως· λέγει δὲ ὅτι οἱ Ἀθηναῖοι τὴν ἑορτὴν ποιοῦνται τῷ Διονύσῳ. ἆρα ἐθέλεις ἐμέ τε καὶ τοὺς παῖδας πρὸς τὴν ἑορτὴν ἄγειν;” ὁ δέ· “ἀλλ᾿ οὐ δυνατόν ἐστιν, ὦ γύναι· ἀνάγκη γάρ ἐστιν ἐργάζεσθαι. ὁ γὰρ λιμὸς τῷ ἀγρῷ ἀνδρὶ ἕπεται, ὥσπερ λέγει ὁ ποιητής· ἐξ ἔργων δ᾿ ἄνδρες πολύμηλοί τ᾿ ἀφνειοί τε γίγνονται.”
ἡ δὲ Μυρρίνη· “ἀλλ᾿ ὅμως ἡμᾶς ἐκεῖσε ἄγε, ὦ φίλε ἄνερ. σπανίως γὰρ πορευόμεθα πρὸς τὸ ἄστυ· καὶ πάντες δὴ ἔρχονται.” ὁ δέ· “ἀλλ᾿ ἀδύνατον· ἀργὸς γάρ ἐστιν ὁ δοῦλος· ὅταν γὰρ ἄπω, παύεται ἐργαζόμενος.”
ἡ δὲ Μέλιττα· “ἀλλὰ μὴ χαλεπὸς ἴσθι, ὦ πάτερ, ἀλλὰ πείθου ἡμῖν. ἆρ᾿ οὐκ ἐθέλεις καὶ σὺ τὴν ἑορτὴν θεᾶσθαι καὶ τὸν θεὸν τιμᾶν; ὁ γὰρ Διόνυσος σῴζει ἡμῖν τὰς ἀμπέλους. καὶ τὸν Φίλιππον — ἆρ᾿ οὐ βούλει τιμᾶν τὸν παῖδα διότι τὸν λύκον ἀπέκτονεν; βούλεται γὰρ τούς τε ἀγῶνας θεᾶσθαι καὶ τοὺς χορούς. ἄγε οὖν ἡμᾶς πάντας πρὸς τὸ ἄστυ.”
ὁ δὲ Δικαιόπολις· “ἔστω οὖν, ἐπεὶ οὕτως βούλεσθε. ἀλλὰ λέγω ὑμῖν ὅτι ὁ λιμὸς ἕπεσθαι ἡμῖν μέλλει — ἀλλ᾿ οὐκ αἴτιος ἔγωγε.”
ἐν δὲ τούτῳ ὁ Φίλιππος εἰσέρχεται εἰς τὴν οἰκίαν, καὶ τήν τε Μυρρίνην καὶ τὸν Δικαιόπολιν διαλεγομένους ἀλλήλοις ὁρᾷ. ὁ μὲν οὖν Δικαιόπολις παύεται διαλεγόμενος καὶ πρὸς τὸν παῖδα βλέπει· ἡ δὲ Μέλιττα παύεται ἐργαζομένη καὶ πρὸς τὸν Φίλιππον τρέχει. ἡ δὲ Μυρρίνη, “ἰδού, ὦ Δικαιόπολι,” φησίν· “ὁ λυκοκτόνος εἰσέρχεται· ἆρα οὐ βούλει σὺ τὸν λυκοκτόνον τιμᾶν;” ἡ δὲ Μέλιττα, τὸν Φίλιππον δεχομένη, “ναί, ναί,” φησίν, “ὁ γὰρ Φίλιππος ἰσχυρὸς καὶ ἀνδρεῖός ἐστιν ὥσπερ ὁ Θησεύς· οὐδὲν γὰρ φοβούμενος, δεινὸν καὶ μέγαν λύκον ἀπέκτονεν.” ὁ δὲ Δικαιόπολις ἀποκρινόμενος λέγει· “ἀλλὰ βούλομαι δὴ τὸν λυκοκτόνον τιμᾶν ἔγωγε. δεῦρ᾿ ἐλθέ, ὦ παῖ, καί μοι βουλομένῳ τιμᾶν σε πάντα τὰ περὶ τοῦ λύκου λέγε.” ὁ δὲ Φίλιππος, πειθόμενος τῷ πατρί, καθίζει καὶ αὖθις πάντα λέγει. ἡ δὲ Μυρρίνη, ἐργαζομένη, τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἀνδρὸς διαλεγομένων ἀκούει, καὶ χαίρει.
ἔπειτα δὲ ὁ Δικαιόπολις· “εὖ γε, ὦ παῖ· μάλα ἀνδρεῖος γὰρ εἶ καὶ ἰσχυρός. βούλομαι οὖν σε τιμᾶν, διότι τοσοῦτον λύκον, θηρίον δεινὸν καὶ ἄγριον, ἀπέκτονας. μέλλομεν δὲ πρὸς τὸ ἄστυ πορεύεσθαι· ἐκεῖ γὰρ οἱ Ἀθηναῖοι ἑορτὴν ποιοῦνται τῷ Διονύσῳ. ἆρ᾿ οὐ βούλει σὺ τούς τε ἀγῶνας θεᾶσθαι καὶ τοὺς χοροὺς τοὺς ἐν τῇ ἑορτῇ;”
ὁ δὲ Φίλιππος· “βούλομαι, ὦ πάτερ· οὕτω σπανίως γὰρ πρὸς τὸ ἄστυ πορευόμεθα ὥστ᾿ ἀδύνατόν ἐστί μοι ἐν τοῖς ἀγροῖς ἐργαζομένῳ ἑορτὰς καὶ ἀγῶνας θεᾶσθαι. ἡγοῦ οὖν ἡμῖν πρὸς τὰς Ἀθήνας, ὦ παππία.” ὁ δὲ Δικαιόπολις, “ἔστω οὖν,” φησίν· “καὶ ἐγὼ γὰρ βούλομαι τὸν Διόνυσον τιμᾶν. σὺ δέ, ὦ παῖ, μὴ κακῶς λέγε τοὺς ἐργαζομένους ἐν τοῖς ἀγροῖς· ἡ γὰρ γεωργία ἰσχυροὺς ποιεῖ τοὺς ἀνθρώπους· τοὺς μὲν γὰρ αὐτουργοὺς γυμνάζει, καὶ ἰσχὺν αὐτοῖς παρέχει, τοὺς δὲ γεωργουμένους ἀνδρίζει, διότι ἐγείρει αὐτοὺς ἐπεὶ πρῶτον ὁ ἥλιος ἀνατέλλει, καὶ πορεύεσθαι μάλα ἀναγκάζει ἐν τοῖς ἀγροῖς. ταῦτα οὖν ἡ γῆ φέρει τοῖς ἐργαζομένοις. ἰδού, ἡ μήτηρ ἤδη τὸ δεῖπνον παρασκευάζει· ἀλλὰ καὶ τοῦτο τὸ δεῖπνον ἡ γῆ ἡμῖν παρέχει. οἱ δὲ θεοὶ τοὺς ἀργοὺς ἀνθρώπους καὶ μὴ ἐργαζομένους οὐ φιλοῦσιν· τῷ δὲ ἐργαζομένῳ φίλοι εἰσὶν ἀεὶ οἱ θεοί.”
ὁ δὲ Φίλιππος, “ἀλλ᾿ ἐγώ,” φησίν, “ἐθέλω μὲν ἐργάζεσθαι, βούλομαι δὲ καὶ πρὸς τὸ ἄστυ πορεύεσθαι καὶ τοὺς ἀγῶνας θεᾶσθαι.”
ὁ δὲ Δικαιόπολις, “εὖ γε, ὦ παῖ,” φησίν, “νῦν δὲ καιρός ἐστι δειπνεῖν, λιμὸς γάρ με λαμβάνει.” ὁ μὲν οὖν πατὴρ κατακλίνεται ἐπὶ στιβάδος φύλλων τε καὶ δερμάτων, ἡ δὲ γυνὴ παύεται ἐργαζομένη καὶ παρὰ τὸν ἄνδρα καθίζεται· ἡ δὲ θυγάτηρ δεῖπνον καὶ οἶνον παρέχει τῷ πατρὶ κατακλινομένῳ καὶ τῇ μητρὶ καθιζομένῃ· ὁ δὲ παῖς λαγών τινα παρὰ τὸ πῦρ παρασκευάζει, καὶ αὐτὸς ἅμα δειπνεῖ.
ἐπεὶ δὲ νὺξ γίγνεται ὁ Δικαιόπολις, “νῦν,” φησίν, “καιρός ἐστι καθεύδειν, καὶ τὴν ἡμέραν μένειν· αὔριον γὰρ ἅμα τῇ ἡμέρᾳ εἰς τὸ ἄστυ πορεύεσθαι μέλλομεν. καθεύδετε οὖν.”
μετ᾿ οὐ πολὺν χρόνον οὖν ὕπνος τὸν Φίλιππον λαμβάνει. ἐν δὲ τοῖς ὕπνοις ὁ παῖς ἑαυτὸν ὁρᾷ τοὺς ἐν Ἀθήναις ἀγῶνας θεώμενον. βούλεται γὰρ ἀκούειν καὶ θεᾶσθαι πάντα τὰ ἐν τῇ πόλει γιγνόμενα. ἀνὴρ δέ τις παρὰ τὴν εἴσοδον τὴν τοῦ θεάτρου βοᾷ· “δεῦρο ἔλθετε, ὦ πολῖται, θεᾶσθε τοὺς χοροὺς καὶ τοὺς ἀγῶνας.” ὁ μὲν οὖν Φίλιππος πρὸς αὐτὸν βλέπει, ὁ δὲ ἀνὴρ αὖθις· “ὦ παῖ, ἆρ᾿ οὐ βούλει θεᾶσθαι καὶ σὺ τοὺς χοροὺς τοὺς ἐν τῷ θεάτρῳ; ἰδού, θεῶ τοὺς ἀγῶνας· εἰ γὰρ αὐτοὺς καὶ σὺ θεᾷ, ἵλεως ὁ θεός σοι μέλλει εἶναι.” ὁ δὲ Φίλιππος οὐδὲν ἀποκρινόμενος πολλοὺς μὲν ἄνδρας θεᾶται πλησιάζοντας τῷ θεάτρῳ, πολλὰς δὲ γυναῖκας· πολλαὶ δὲ τούτων οὐχ ἥκουσιν ἐπεὶ τιμῶσι τὸν θεὸν ἀλλ᾿ ἐπεὶ βούλονται ὁρᾶσθαι ὑπὸ πάντων. ἀεὶ γὰρ αἱ τοιαῦται κατασκοποῦνται ἑαυτάς, ἐπισκοποῦσι δὲ καὶ εἴ τις ἄλλος αὐτὰς θεᾶται, πολλάκις δὲ καὶ εἰς τὰς ἑαυτῶν σκιὰς ἀποβλέπουσιν. ἐν δὲ τῇ ὁδῷ ὁ Φίλιππος Ἱππίαν ἑαυτοῦ φίλον ὁρᾷ πλησιάζοντα. ὁ δὲ Ἱππίας, “χαῖρε,” φησίν, “ὦ Φίλιππε· τί πράττεις;” “χαῖρε καὶ σύ, ὦ φίλε. θεῶμαι πάντα τὰ ἐν τῇ ἑορτῇ γιγνόμενα καὶ τοὺς ἄνδρας καὶ τὰς γυναῖκας· σπανίως γὰρ πρὸς τὸ ἄστυ πορεύομαι, καὶ ὥσπερ ξένος εἰμὶ ἐν Ἀθήναις.” ὁ δὲ Ἱππίας, “ἀλλὰ πολλοὶ μὲν τῶν Ἀθηναίων νῦν,” φησίν, “εἰς τὸ θέατρον σπεύδουσιν, πολλοὶ δὲ ἤδη ἐν τῷ θεάτρῳ καθιζόμενοι τοὺς χοροὺς τοὺς τοῦ Διονύσου θεῶνται. τί οὐκ εἰσερχόμεθα καὶ ἡμεῖς καὶ θεώμεθα τοὺς ἀγῶνας; μάλα καλοὶ γάρ εἰσιν.”
εἰσέρχονται οὖν ὅ τε Φίλιππος καὶ ὁ Ἱππίας εἰς τὸ θέατρον καὶ καθίζονται. ἐν ᾧ δὲ θεῶνται τοὺς ἀγῶνας, ἰδού, ὁ θεὸς αὐτὸς ἐν τῷ θεάτρῳ πάρεστιν. ὁ οὖν Διόνυσος μέγα βοᾷ καὶ λέγει· “ὦ παῖ, σὺ μὲν τοὺς χοροὺς θεᾷ ἐν τῷ θεάτρῳ, καὶ ἐμὲ οὕτω τιμᾷς. τιμῶ δὲ καὶ ἐγὼ σέ τε καὶ τὸν πατέρα σου· ἀεὶ γὰρ μάλα πονεῖ ἐν τοῖς ἀγροῖς, καὶ τῶν ἀμπέλων ἐπιμελεῖται καὶ πολὺν οἶνον ποιεῖ. ἐγὼ γὰρ ἀεὶ ὑμᾶς ἐπισκοπῶ, καὶ εἰ ὐμεῖς με μὴ ὁρᾶτε· πανταχοῦ γὰρ πάρειμι, καὶ τιμῶ τοὺς ἀγαθοὺς καὶ τοὺς ἐργαζομένους, τοὺς δὲ κακοὺς καὶ ἀργοὺς ἀτιμάζω. καλὸς οὖν τε καὶ ἀγαθὸς ἀεὶ ἴσθι, ὦ παῖ, ἐπεὶ ἐγὼ καὶ οἱ ἄλλοι θεοὶ πάντες ἀεί σε θεώμεθα.”
ὁ δὲ παῖς μάλα φοβεῖται καὶ ἀποκρίνεσθαι βούλεται, ἀλλὰ τὸν θεὸν οὐκέτι ὁρᾷ. σκότος δὲ γίγνεται πανταχοῦ, καὶ ὁ παῖς λέγει· “οἴμοι, τί γίγνεται; ποῦ ἐστιν ὁ Ἱππίας; ποῦ εἰσι πάντες οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι; βοηθεῖτε, βοηθεῖτέ μοι. ὦ παππία, ποῦ εἶ σύ; σῷζέ με.”
ἐν δὲ τούτῳ ὁ πατὴρ προσχωρεῖ τῷ παιδὶ καί, “τί σοι γίγνεται, ὦ παῖ;” φησίν. “ἔπαιρε σεαυτόν. διὰ τί βοᾷς; θάρρει.”
ὁ δὲ Φίλιππος ἐξ ὕπνου ἐγείρεται φοβούμενος μάλα καί, “ὦ παππία,” φησίν, “τοῦ λοιποῦ ἀεὶ μετὰ σοῦ ἐν τοῖς ἀγροῖς ἐργάζεσθαι μέλλω· ὁ γὰρ θεὸς ἀτιμάζει τοὺς ἀργούς.”
ὁ δὲ Δικαιόπολις· “ἀλλ᾿ ἡσύχαζε νῦν, ὦ παῖ, καὶ ἡδὺν ὕπνον κάθευδε· ὁ γὰρ θεὸς ἵλεώς ἐστί σοι, καὶ χαίρει εἰ οἱ ἄνθρωποι αὐτὸν τιμῶσιν, καὶ εἰς τὸ ἄστυ ἔρχονται τὴν ἑορτὴν αὐτοῦ θεωρεῖν βουλόμενοι.”
τῇ οὖν ὑστεραίᾳ, ἐπεὶ πρῶτον ἡμέρα γίγνεται, ἐγείρεταί τε ἡ Μυρρίνη καὶ τὸν ἄνδρα ἐγείρει καί, “ἔπαιρε σεαυτόν, ὦ ἄνερ,” φησίν· “οὐ γὰρ δυνατόν ἐστιν ἔτι καθεύδειν· καιρὸς γάρ ἐστι πρὸς τὸ ἄστυ πορεύεσθαι.” ὁ οὖν ἀνὴρ ἐπαίρει ἑαυτόν· καὶ πρῶτον μὲν τὸν Ξανθίαν καλεῖ καὶ κελεύει αὐτὸν μὴ ἀργὸν εἶναι μηδὲ παύεσθαι ἐργαζόμενον. ἐν δὲ τούτῳ ἡ Μυρρίνη τόν τε σῖτον φέρει καὶ τόν τε πάππον ἐγείρει καὶ τοὺς παῖδας. ἔπειτα δὲ ὁ Δικαιόπολις εἰς τὴν αὐλὴν εἰσέρχεται καὶ τοῖς ἄλλοις ἡγεῖται πρὸς τὸν βωμόν· σπονδὴν δὲ ποιούμενος τὸν Δία εὔχεται σῴζειν πάντας πρὸς τὸ ἄστυ πορευομένους. τέλος δὲ τὸν ἡμίονον ἐξάγει, ὁ δὲ πάππος ἀναβαίνει ἐπ᾿ αὐτόν. οὕτως οὖν πορεύονται πρὸς τὸ ἄστυ.
μακρά δ᾿ ἐστιν ἡ ὁδὸς καὶ χαλεπή. δι᾿ ὀλίγου δὲ κάμνει ἡ Μυρρίνη καὶ βούλεται καθίζεσθαι· κάμνει δὲ καὶ ὁ ἡμίονος καὶ οὐκ ἐθέλει προχωρεῖν. καθίζονται οὖν πρὸς τῇ ὁδῷ καὶ ἀναπαύονται. δι᾿ ὀλίγου δ᾿ ὁ Δικαιόπολις, “καιρός ἐστι πορεύεσθαι,” φησίν· “θάρρει, γύναι· μακρὰ γὰρ ἡ ὁδὸς καὶ χαλεπὴ τὸ πρῶτον, ἐπὴν δ᾿ εἰς ἄκρον ἵκηαι, ὥσπερ λέγει ὁ ποιητής, ῥᾳδία δὴ ἔπειτα γίγνεται.”
προχωροῦσιν οὖν ἀνὰ τὸ ὄρος καὶ ἐπεὶ εἰς ἄκρον ἀφικνοῦνται, τὰς Ἀθήνας ὁρῶσι κάτω κειμένας. ὁ δὲ Φίλιππος τὴν πόλιν θεώμενος, “ἰδού,” φησίν, “ὡς καλή ἐστιν ἡ πόλις. ἆρ᾿ ὁρᾶτε τὴν Ἀκρόπολιν;” ἡ δὲ Μέλιττα· “ὁρῶ δή. ἆρ᾿ ὁρᾶτε καὶ τὸν Παρθενῶνα; ὡς καλός ἐστι καὶ μέγας.” ὁ δὲ Φίλιππος· “ἀλλὰ σπεῦδε, πάππα· καταβαίνομεν γὰρ πρὸς τὴν πόλιν.”
ταχέως οὖν καταβαίνουσι καὶ εἰς τὰς πύλας ἀφικνόμενοι τὸν ἡμίονον προσάπτουσι δένδρῳ τινὶ καὶ εἰσέρχονται. ἐν δὲ τῷ ἄστει πολλοὺς ἀνθρώπους ὁρῶσιν ἐν ταῖς ὁδοῖς βαδίζοντας· ἄνδρες γάρ, γυναῖκες, νεανίαι, παῖδες, πολῖταί τε καὶ ξένοι σπεύδουσι πρὸς τὴν ἀγοράν. ἡ οὖν Μυρρίνη, φοβουμένη ὑπὲρ τῶν παίδων, “ἐλθὲ δεῦρο, ὦ Φίλιππε,” φησίν, “καὶ λαμβάνου τῆς χειρός. σὺ δέ — Μέλιτταν λέγω — μὴ λεῖπέ με ἀλλ᾿ ἕπου ἅμα ἐμοί· τοσοῦτοι γάρ εἰσιν οἱ ἄνθρωποι ὥστε φοβοῦμαι ὑπὲρ σοῦ.”
ὁ μὲν οὖν πατὴρ ἡγεῖται αὐτοῖς εἰς τὸ ἄστυ· ὁ δὲ πάππος ἐπὶ τῇ βακτηρίᾳ ἐρειδόμενος μετ᾿ αὐτοῦ βραδέως πορεύεται. ἡ δὲ μήτηρ, ὑπὲρ τῶν παίδων μάλα φοβουμένη, τὸν ὅμιλον περισκοπεῖ καὶ τῷ ἀνδρὶ ἕπεται· ἀνέλκει δὲ τῆς χειρὸς τὴν θυγατέρα καὶ τὸν υἱόν. ἡ δὲ θυγάτηρ, “ὦ μῆτερ,” φησίν, “ποῖ βαίνουσι πάντες; διὰ τί οὕτω σπεύδουσιν;” ἡ δὲ Μυρρίνη ἀποκρίνεται· “πάντες τρέχουσιν εἰς τὴν Ἀκρόπολιν, ὥσπερ ἡμεῖς, ὦ θύγατερ, βουλόμενοι τοὺς θεοὺς τιμᾶν. καὶ ἡμεῖς γὰρ τοὺς θεοὺς τιμᾶν βουλόμεθα πάντας, καὶ μάλιστα τὸν Δία, τῶν ἄλλων θεῶν πάντων πατέρα, καὶ τὴν Ἀθηνᾶν, τὴν θυγατέρα αὐτοῦ, καὶ τὸν Διόνυσον· ἑορτὴν γὰρ τῷ Διονύσῳ ποιοῦνται οἱ Ἀθηναῖοι, καὶ πάντες οἱ πολῖται τὴν ἑορτὴν θεωρεῖν ἐθέλουσιν. ἰδού, οἱ πατέρες τοῖς θ᾿ υἱοῖς καὶ ταῖς θυγατράσιν ἡγοῦνται εἰς τὴν ἑορτήν, ἐκ τῶν ἀγρῶν πορευόμενοι, ὥσπερ ἡμεῖς· πάντες δὲ οἱ παῖδες καὶ πᾶσαι αἱ κόραι τοῖς πατράσι καὶ ταῖς μητράσι ἕπονται, ἐπεὶ πολὺς μέν ἐστιν ὁ ὅμιλος, πολὺς δὲ ὁ θόρυβος, καὶ οὐ ῥᾴδιόν ἐστιν εἰς τὴν Ἀκρόπολιν βαδίζειν διὰ τοσούτων ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν, πολιτῶν τε καὶ ξένων. καὶ ὑμεῖς οὖν μὴ ἀπολείπετε ἡμᾶς ἀλλ᾿ ἀεὶ ἕπεσθε ἅμ᾿ ἡμῖν.”
ἐν δὲ τούτῳ ἀνήρ τις πρὸς τὸν Δικαιόπολιν διὰ τοῦ ὁμίλου τρέχει καὶ τῆς χειρὸς αὐτοῦ λαμβάνεται. “ὦ Δικαιόπολι,” φησίν, “πῶς ἔχεις; τί ἐν Ἀθήναις ποιεῖς; ποῖ δὲ πορεύῃ καὶ πόθεν;” ὁ δὲ Δικαιόπολις, πρὸς αὐτὸν ἀποκρινόμενος· “οὕτως, ὦ Πολέμαρχε, ὡς σὺ ὁρᾷς· ἥκω δὲ εἰς ἄστυ, ὡς πάντες, προσεύχεσθαί τε τοῖς θεοῖς πᾶσι καὶ ἅμα τὴν ἑορτὴν βουλόμενος θεωρεῖν. ἡγοῦμαι δὲ τῷ πατρὶ καὶ τῇ γυναικί, καὶ τῇ τε θυγατρὶ καὶ τῷ παιδί.” ὁ δὲ Πολέμαρχος, “δεῦρο δή,” φησίν, “καθιζόμενος λέγε μοι πάντα τά τε περὶ τοῦ οἴκου σου καὶ περὶ τῶν ἀγρῶν. καθίζετε δὲ καὶ ὑμεῖς. ἆρα σὺ Φίλιππος εἶ; ὦ Ζεῦ, ὡς καλὸς παῖς εἶ· οὕτω σπανίως δὲ ὁ πατήρ σοι εἰς ἄστυ ἡγεῖται ὥστε μόλις γνωρίζομαί σε.”
“ἀλλ᾿ ἀργοῖς μὲν ἀνδράσιν ἀεὶ ἑορτή ἐστιν· ἐγὼ δὲ ἀεί τε ἐργάζομαι καὶ πονῶ, οὐδὲ σχολή μοι γίγνεται πολλάκις πορεύεσθαι εἰς τὸ ἄστυ. οἱ γὰρ πλούσιοι ἄνδρες σχολὴν ἄγουσιν, πάντα δὲ αὐτοῖς καλά ἐστιν, καὶ οὐδὲν αὐτοῖς κακόν· χρυσὸς γὰρ ἀνοίγει πάσας τὰς πύλας, ὥσπερ λέγουσιν. ἀλλ᾿ ἀνδρὸς γεωργοῦ ἔργον ἐστὶν ἀροτρεύειν τε καὶ σπείρειν τοὺς ἀγροὺς καὶ τὰς ἀμπέλους θεραπεύειν· καί, εἰ μὴ ἐργάζεται, ὁ ἀνὴρ οὐ λαμβάνει σῖτον ἐκ τοῦ ἀγροῦ οὐδ᾿ οἶνον ἔχει, ἐπεὶ πᾶσαι αἱ ἄμπελοι οὐ φέρουσιν αὐτῷ.”
ὁ δὲ Πολέμαρχος ἀποκρινόμενος, “ἀλλὰ πᾶς ἀνήρ,” φησίν, “ἑαυτοῦ ἔργον φιλεῖ, ἀργὸς δὲ ἀνὴρ πάντων ὥσπερ δοῦλός ἐστιν. σὺ δέ, ὦ Δικαιόπολι, ἀγαθὸς ἀνὴρ εἶ, καὶ τῷ ἀγαθῷ ἀνδρὶ πάντες οἱ ἄνθρωποι φίλοι εἰσί τε καὶ αὐτὸς τοῖς θεοῖς πᾶσι φίλος ἐστίν· κακῶν δὲ ἀνδρῶν οὐδεὶς φίλος εἶναι βούλεται, ἀλλ᾿ ἀνδρὸς ἀγαθοῦ πᾶσά τε γῆ καὶ πᾶς ὁ κόσμος πατρίς ἐστιν.”
ὁ δὲ Δικαιόπολις, “ἐγὼ δέ,” φησίν, “εἰς ἄλλας πόλεις πορεύεσθαι οὐ βούλομαι, μάλα δὲ φιλῶ τὰς Ἀθήνας.”
ἐν δὲ τούτῳ τρεῖς παῖδες ἐξ οἰκίας τινὸς ἐξέρχονται καὶ πρὸς τὸν Πολέμαρχον βοῶσιν· “ὦ πάτερ, ὦ παππία, διὰ τί οὐκ ἐρχόμεθ᾿ ἡμεῖς πρὸς τὴν ἑορτήν; ἡγοῦ ἡμῖν δή, ὥσπερ πάντες οἱ ἄλλοι πατέρες τοῖς ἑαυτῶν παισὶν ἡγοῦνται.” ὁ δὲ Δικαιόπολις· “εἷς, δύο, τρεῖς· ὁ δὲ δὴ τέταρτος, ὦ φίλε Πολέμαρχε, ποῦ ἐστιν;”
“τί λέγεις, ὦ Δικαιόπολι; ὦ Ζεῦ, ὡς σπανίως εἰς τὸ ἄστυ ἔρχῃ· οὐκέτι γὰρ τέτταρες, ἀλλ᾿ ἤδη πέντε μοι παῖδές εἰσιν· ὁ δὲ πέμπτος ἅμα τῇ μητρὶ ἐν τῇ οἰκίᾳ μένει. ὁ δὲ πρῶτος ἤδη μειράκιόν ἐστιν, καὶ μετὰ πάντων τῶν ἄλλων μειρακίων νῦν ἐν τῇ Ἀκροπόλει διατρίβει, τὴν ἑορτὴν θεωρεῖν βουλόμενος· καλὸς δὲ καὶ ἀγαθός ἐστιν, καὶ ἤδη πολλοὶ ἄνδρες καὶ παῖδες αὐτὸν μάλα φιλοῦσιν.”
“ἡμεῖς δὲ οἱ πατέρες ἀεὶ τοῖς θεοῖς πᾶσιν εὐχόμεθα ἐπεὶ υἱοὺς καλούς τε καὶ ἀγαθοὺς ἐθέλομεν ἔχειν· ἀλλ᾿ ἐπεὶ καλοί τε γίγνονται καὶ ἀγαθοί, ἀεὶ φοβούμεθα ὑπὲρ αὐτῶν, εἰ ἄνδρες τινὲς ἐρῶσιν αὐτῶν. ἀλλὰ σὺ μάλιστα μέλλεις φοβεῖσθαι, ὦ Πολέμαρχε· πολλοὶ γάρ εἰσί σοι υἱοί, καὶ πάντες καλοί τε καὶ ἀγαθοὶ γίγνεσθαι μέλλουσιν.”
“πολλοὺς μέντοι,” φησίν ὁ Πολέμαρχος, “παῖδας ἔχω, ἀλλ᾿ οὐχ ὅσους ὁ σὸς φίλος Κτήσιππος· παιδοποιεῖ γὰρ ἀεί, καὶ οὐ μόνον ἐκ τῆς γυναικός, ἀλλὰ καὶ ἐκ τῆς δούλης. πόσους παῖδας νῦν ἔχει;”
“τίς ἐς ἀριθμὸν εἰπεῖν δύναται; ἕξ, ἑπτά, ὀκτώ, ἐννέα, δέκα... ἀεὶ γὰρ παῖδας ποιεῖ, ὥσπερ ταῦρός τις, ὥστε νῦν κώμη, οὐκ οἶκός ἐστιν αὐτῷ.”
ὁ δὲ Πολέμαρχος, “ἐγὼ δέ,” φησίν, “μετὰ τὸν πέμπτον οὐκέτι παῖδας ἄλλους ποιεῖν βούλομαι· χαλεπὸς γάρ ἐστιν ὁ βίος, καὶ οὐ ῥᾴδιόν ἐστι σῖτον πᾶσι τοῖς υἱοῖς παρέχειν. ἔστι μοι δὲ καὶ μία θυγάτηρ.”
ὁ δὲ Δικαιόπολις ἀποκρινόμενος, “ἐγὼ δέ,” φησίν, “καὶ σὺ τὸ αὐτὸ ζυγὸν ἕλκομεν, ὦ Πολέμαρχε. ὁ γὰρ βίος πᾶσι χαλεπός ἐστιν, καὶ οὐ πολὺν σῖτον ὁ ἀγρὸς παρέχει. ἀλλὰ τίνα ἐστὶ τὰ τῶν παίδων ὀνόματα;”
“τῷ μὲν πρώτῳ Νικόβουλος ὄνομά ἐστιν, τῷ δὲ δευτέρῳ Ἱέρων, τῷ δὲ τρίτῳ Μελάνιππος, τῷ δὲ τετάρτῳ Φιλότιμος, τῷ δὲ πέμπτῳ Διαγόρας· τῇ δὲ μιᾷ θυγατρὶ ὄνομά ἐστιν Ἥβη.”
“νὴ τὸν Δία, ὡς χαλεπός ἐστιν ὁ βίος. ἡμεῖς γὰρ πολὺν χρόνον ἀγαθὰς γυναῖκας ζητοῦμεν· οὐδεὶς γὰρ βούλεται τέκνα ποιεῖσθαι ἐκ κακῆς γυναικός. ἔπειτα δὲ τεκνοποιούμεθα. καὶ ὁ μὲν ἀνὴρ τῇ γυναικὶ σῖτον παρέχει· ἡ δὲ γυνὴ φέρει πολὺν χρόνον τὸ παιδίον ἐν ἑαυτῇ, καὶ πολλάκις κινδύνους μεγάλους ὑπέχει περὶ τοῦ ἑαυτῆς βίου. ἐπεὶ δ᾿ τίκτει, οὐδεμία γυνὴ ἀπολείπει τὸ ἑαυτῆς παιδίον, ἀλλὰ τρέφει πολὺν χρόνον, καὶ ἡμέρας καὶ νυκτὸς ἀεὶ πονεῖ, καὶ πόνον οὐδένα φεύγει. ἀλλὰ πολλάκις, ἐπεὶ τὰ τέκνα ἡβᾷ, καὶ μειράκια καὶ νεανίαι γίγνεται, οὔτε τῷ πατρὶ οὔτε τῇ μητρὶ οὔτε ἄλλῳ οὐδενὶ πείθεται· οὐδενὸς γὰρ ὑπακούει. εἰ γὰρ ὁ πατὴρ αὐτούς τι κελεύει, οὐδὲν ποιεῖν ἐθέλουσιν.”
“ὁ δὲ Ζεὺς ἵλεώς ἐστι καὶ ἐμοὶ καὶ σοί, ὦ Δικαιόπολι· οὐδεὶς γὰρ τῶν ἡμετέρων υἱῶν οὕτω ποιεῖ, ἀλλὰ καλοί τε καὶ ἀγαθοί εἰσι πάντες.”
πολὺν χρόνον οὕτω διαλέγονται ἀλλήλοις ὅ τε Δικαιόπολις καὶ ὁ Πολέμαρχος· πολλάκις δὲ ὁ Πολέμαρχος καὶ τῷ Φιλίππῳ διαλέγεται, καὶ χαίρει μάλα. ἡ δὲ Μυρρίνη καὶ ἡ Μέλιττα σιγῶσιν· γυναιξὶ πάσαις γὰρ κόσμον ἡ σιγὴ φέρει.
τέλος δὲ ὁ Δικαιόπολις, “καιρός ἐστι νῦν ἡμῖν,” φησίν, “πρὸς τὴν ἀγορὰν καὶ πρὸς τὴν Ἀκρόπολιν πορεύεσθαι. χαῖρε, ὦ φίλε Πολέμαρχε· εἰς αὖθις.”
ἐπεὶ δὲ ἐκ τοῦ ἄντρου τοῦ Κύκλωπος ἐκφεύγομεν, ἐπανερχόμεθα ταχέως πρὸς τοὺς ἑταίρους. οἱ δὲ, ἐπεὶ ἡμᾶς ὁρῶσιν, χαίρουσιν. τῇ δὲ ὑστεραίᾳ κελεύω αὐτοὺς εἰς τὴν ναῦν αὖθις εἰσβαίνειν. οὕτως οὖν ἀποπλέομεν.
δι᾿ ὀλίγου δὲ εἰς νῆσον Αἰολίαν ἀφικνούμεθα. ἐκεῖ δὲ οἰκεῖ ὁ Αἴολος, βασιλεὺς τῶν ἀνέμων. ὁ δὲ ἡμᾶς εὐμενῶς δεχόμενος πολὺν χρόνον ξενίζει. ἐπεὶ δὲ ἐγὼ κελεύω αὐτὸν ἡμᾶς ἀποπέμπειν, παρέχει μοι ἀσκόν τινα, εἰς ὃν πάντας τοὺς ἀνέμους καταδεῖ πλὴν ἑνός, Ζεφύρου πράου.
ἐννέα μὲν οὖν ἡμέρας πλέομεν, τῇ δὲ δεκάτῃ ὁρῶμεν τὴν πατρίδα γῆν. ἐνταῦθα δὴ ἐγὼ καθεύδω· οἱ δὲ ἑταῖροι, ἐπεὶ ὁρῶσί με καθεύδοντα, οὕτω λέγουσιν· “τί ἐν τῷ ἀσκῷ ἔνεστιν; πολὺς δήπου χρυσὸς ἔνεστιν, πολύ τε ἀργύριον, δῶρα τοῦ Αἰόλου. ἄγετε δή, λύετε τὸν ἀσκὸν καὶ τὸν χρυσὸν αἱρεῖτε.”
ἐπεὶ δὲ λύουσι τὸν ἀσκόν, εὐθὺς ἐκπέτονται πάντες οἱ ἄνεμοι καὶ χειμῶνα δεινὸν ποιοῦσι καὶ τὴν ναῦν ἀπὸ τῆς πατρίδος γῆς ἀπελαύνουσιν. ἐγὼ δὲ ἐγείρομαι καὶ γιγνώσκω τί γίγνεται. ἀθυμῶ οὖν καὶ βούλομαι ῥίπτειν ἐμαυτὸν εἰς τὴν θάλατταν· οἱ δὲ ἑταῖροι σῴζουσί με. οὕτως οὖν οἱ ἄνεμοι ἡμᾶς εἰς τὴν τοῦ Αἰόλου νῆσον πάλιν φέρουσιν.