ὡς δὲ εἰς τὸν λιμένα ἀφίκοντο μάλα ἔκαμνον καί, ἤδη θάλποντος τοῦ ἡλίου, ὑπὸ ἐλάᾳ καθήμενοι οἶνόν τε ἔπιον καὶ σῖτον ἔφαγον. δι᾿ ὀλίγου δὲ ὁ Δικαιόπολις εἶπεν· “τί δεῖ ποιεῖν, ὦ παῖ; οὐδενὸς γὰρ ὄντος ἡμῖν ἀργυρίου, οὐκ ἔξεστιν ἡμῖν κατὰ θάλατταν οἴκαδε νοστεῖν. δεῖ οὖν πεζῇ ἰέναι.” ὁ δὲ Φίλιππος· “μὴ περὶ τούτου φρόντιζε, ὦ πάτερ· ἐγὼ γὰρ χαιρήσω πεζῇ ἰὼν καὶ τὰ ἔργα θεώμενος καὶ τὰ ὄρη. ἀλλὰ πῶς εὑρήσομεν τὴν ὁδὸν τὴν πρὸς τὰς Ἀθήνας φέρουσαν;” ὁ δέ· “μὴ περὶ τούτου γε φρόντιζε, ὦ παῖ· ῥᾳδίως γὰρ εὑρήσομεν αὐτήν. ἀνάστηθι οὖν· εἰ γὰρ δοκεῖ, καιρός ἐστιν ὁρμῆσαι.”
ἀναστάντες οὖν ἐπορεύοντο, καὶ πρῶτον μὲν διὰ πεδίου ἦσαν, ἐν ᾧ πολλὰ ἦν ἔργα ἀνθρώπων.
πολλοὺς οὖν ἀνθρώπους ἑώρων ἐν τοῖς ἀγροῖς ἐργαζομένους, ὧν οἱ μὲν τὰς ἐλάας περιέκοπτον, οἱ δὲ ἐρεβίνθους ἔσπειρον. ἔαρ δὲ ἦν καὶ πάντα ἔκμαζεν ἄνθη, τά τ᾿ ἐν δρυμοῖς καὶ τὰ ἐν λειμῶσι καὶ ὅσα ὅρεια· βόμβος ἦν ἤδη μελιττῶν, φωνὴ ὀρνίθων μουσικῶν, σκιρτήματα ποιμνίων ἀρτιγεννήτων· οἱ μὲν γὰρ ἄρνες ἐσκίρτων ἐν τοῖς ὄρεσιν, ἐβόμβουν δ᾿ ἐν τοῖς λειμῶσιν αἱ μέλιτται, ἐν δὲ τοῖς θάμνοις ᾖδον οἱ ὄρνιθες.
οἱ δὲ ἐν τοῖς ἀγροῖς παῖδες καὶ νέοι μιμηταὶ τῶν ἀκουομένων ἐγίγνοντο καὶ τῶν βλεπομένων· ἀκούοντες μὲν οὖν τῶν ὀρνίθων ᾀδόντων ᾖδον, βλέποντες δὲ σκιρτῶντας τοὺς ἄρνας ἥλλοντο διὰ τῶν λειμώνων, τὰς δὲ μελίττας μιμούμενοι τὰ ἄνθη συνέλεγον, καὶ τὰ μὲν εἰς τοὺς κόλπους ἔβαλλον, τὰ δέ, στεφανίσκους πλέκοντες, ταῖς νύμφαις ἐπέφερον.
ὁ δὲ Φίλιππος ταῦτα πάντα βλέπων ἔχαιρέ τε καὶ ἐτέρπετο, καὶ χάριν πολλὴν τῷ θεῷ ἐδίδου, ὃς ἀναβλέπειν αὐτὸν ἐποίησε.
ἑσπέρας δὲ γενομένης εἰσῆλθον ὅ τε Δικαιόπολις καὶ ὁ παῖς εἰς κώμην τινὰ ἐπὶ θάλατταν κειμένην.
πολλοὶ μὲν ἦσαν οἱ κατὰ τὰς ὁδοὺς ἄνθρωποι, οἳ μετὰ τὰ ἔργα οἴκαδ᾿ ἔσπευδον. οἱ δὲ ἐν τῇ ἀγορᾷ διελέγοντο ἀλλήλοις· προσελθόντων δὲ τοῦ τε Δικαιοπόλιδος καὶ τοῦ παιδός, πρὸς αὐτοὺς ἐτρέποντο πάντες, καὶ ὁ κωμάρχης, ἀπὸ τῆς θαλάττης ἐπανιών (ἦν γὰρ ἁλιεύς, ὥσπερ καὶ ἄλλοι οὐκ ὀλίγου ἐν ἐκείνῃ τῇ κώμῃ), ἀπαντῶν τε αὐτοῖς καὶ πόρρωθεν ἀσπασάμενος, “χαίρετε,” ἔφη, “ὦ φίλοι.” ἔπειτα δέ, λαβόμενος τῆς τοῦ Δικαιοπόλιδος χειρός· “ἀσμένῳ μέν μοι ἥκετε, ὦ ξένοι· ἀλλὰ λέγετε· ποῖ δὴ πορεύεσθε καὶ πόθεν, καὶ τίνας ὑμᾶς δεῖ καλεῖν;” ὁ δὲ Δικαιόπολις, “ἐγὼ μὲν Δικαιόπολις,” εἶπε, “Χολλείδης, ὁ Ἀρχελάου, οὗτος δὲ ὁ υἱός μου Φίλιππος. ἄρτι δ᾿ ἐκ τῆς Ἐπιδαύρου ἤλθομεν, ὅπου ὁ θεὸς τὸν ἐμὸν παῖδα θαυμαστῶς ἰάσατο, τυφλὸν συμφορᾷ τινι γενόμενον· νῦν δὲ δὴ οἴκαδε πορευόμεθα, καὶ πρὸς τοὺς οἰκείους πειρώμεθα ἀφικέσθαι. ἔα μὲν οὖν ἡμᾶς μένειν ἐνταῦθα ταύτην τὴν νύκτα· νῦν γὰρ μάλα κάμνομεν. αὔριον δὲ πρωῒ αὖθις ἐντεῦθεν ὁρμώμενοι πορευσόμεθα· μακρὰ γὰρ ἡ ὁδός.”
“ἀλλὰ μένετε καὶ μηδὲν φοβεῖσθε. νῦν μὲν ἐκ τῆς ὁδοιπορίας δεῖ ὑμᾶς ἀναπαύεσθαι. εἰς αὔριον δὲ ἐπιμελησόμεθα τί οἷοί τ᾿ ἐσμὲν ὑμῖν συμπρᾶξαι περὶ τοῦ λοιποῦ τῆς ὁδοῦ, ἐπειδὴ ὑμᾶς ἔγνωμεν ἅπαξ. ἡ γὰρ χώρα λῃστῶν πλήρης ἐστίν· κίνδυνος οὖν πολύς ἐστι δούλους γίγνεσθαι ἢ καὶ ἀποθνῄσκειν ὑπ᾿ αὐτῶν. ἐλθόντες γὰρ ἐκ τῆς θαλάττης ἢ ἐπιβουλεύοντες ἐν ταῖς παρακειμέναις ὕλαις ἁρπαγὴν ποιοῦνται, καὶ τοὺς πλείστους μὲν κατασφάζουσιν, ὀλίγους δὲ δούλους ποιοῦσιν. διὰ τοῦτο οὖν οἱ νῦν οὐκέτι ἐθέλουσιν ἐπὶ τῇ θαλάττῃ οἰκεῖν· ἐπικίνδυνον γάρ ἐστιν. ἀλλὰ θαρρεῖτε, καὶ μηδένα κίνδυνον φοβεῖσθε· πάντα γὰρ ὑμῖν δώσομεν ὧν δεῖσθε.”
ταῦτα εἶπεν, καὶ λαβὼν αὐτοὺς ἦγεν εἰς τὴν οἰκίαν· παραθεὶς δὲ αὐτοῖς λάχανά τε καὶ ἰχθῦς, ἔτι δὲ καὶ οἶνον ἐγχέας, “ἑορτήν,” ἔφη, “ἄξομεν ταύτης τῆς νυκτὸς ἐν τῷ αἰγιαλῷ, παρὰ τῇ θαλάττῃ· λαβόντων γὰρ ἡμῶν πλῆθος ἰχθύων πολὺ ἐν ταύταις ταῖς ἡμέραις, βουλόμεθα νῦν χάριν τῷ Ποσειδῶνι διδόναι. εἰ μὴ οὖν κάμνετε, καὶ ὑμῖν ἐλθεῖν καὶ μετεῖναι ἐξέσται.”
ἀγαγὼν δὲ αὐτοὺς εἰς κοιτῶνα, “σὺ μέν,” ἔφη πρὸς τὸν Δικαιόπολιν, “μετὰ τὴν ἑορτὴν ἐπὶ ταύτης τῆς κλίνης κοιμήσῃ, τῷ δὲ παιδί σου στιβάδιον παραθήσω καὶ προσκεφάλαιον ἐπιθήσω.”
ταῦτα εἰπόντος αὐτοῦ, ὁ Δικαιόπολις καὶ ὁ Φίλιππος χάριν ἔδοσαν πολλὴν καὶ ἀνεπαύσαντο ὀλίγον χρόνον ἐν τῷ κοιτῶνι.
νυκτὸς δὲ γενομένης ἐξῆλθον ἐκ τῆς οἰκίας ἅμα τῷ κωμάρχῃ καὶ πρὸς τὸν αἰγιαλὸν ἐβάδισαν. παρεσκευάσατο δὲ ὁ κωμάρχης ὡς θύσων τῷ θεῷ· αὐτὸς μὲν προῆλθεν, ὁ δὲ Δικαιόπολις καὶ ὁ παῖς εἵποντο, καὶ ὄχλος πολὺς τῶν ἐνοικούντων τὴν κώμην.
γενομένων δὲ αὐτῶν ἐπὶ τῷ χείλει τῆς θαλάττης, αἱ μὲν παρθένοι δᾷδας ἐν ταῖς χερσὶν ἔχουσαι πομπὴν ἔπεμπον, ἄλλαι μὲν ᾄδουσαί τε καὶ ὀρχούμεναι, ἄλλα δὲ θυσίας φέρουσαι. ἐπεὶ δὲ αἱ παρθένοι ἐπαύσαντο ᾄδουσαι, δεύτερος χορὸς παρῆλθε παίδων καὶ ἐφήβων. οἱ δὲ ἄνδρες συνετίθεσαν τὴν πυράν.
πάντων δὲ ταῦτα πραττόντων, οὐδεὶς ᾔσθετο ὅτι λέμβος τις τῷ αἰγιαλῷ προσέπλει, ἐν ᾧ ἦσαν νεανίσκοι δέκα. ὀκτὼ δὲ ἕτεροι ἐπὶ τῆς γῆς ἤδη ἦσαν, οἳ γυναικείας μὲν εἶχον ἐσθῆτας, καὶ τῶν γενείων ἐψίλωντο τὰς τρίχας· ἔφερον δὲ ἕκαστος ὑπὸ κόλπῳ ξίφος, ἐκόμιζον δὲ αὐτοὶ θυσίαν, ὥστε διὰ τὸ σκότος οὐδεὶς αὐτοὺς ἐγνώρισεν, ὅτι ἄνδρες ἦσαν, καὶ πάντες ᾤοντο γυναῖκας εἶναι.
ἐξαίφνης δὲ βοῶντες συντρέχουσι, καὶ τὰς μὲν δᾷδας πάντων ἀποσβεννύασιν· φευγόντων δὲ πάντων ἀτάκτως διὰ τὸν φόβον, τὰ ξίφη γυμνώσαντες ἁρπάζουσι κόρας τε πολλὰς καὶ γυναῖκας καὶ παῖδας.
ἐν δὲ τούτοις καὶ τὸν Φίλιππον λαμβάνουσιν, ἰδόντες ὅτι μειράκιον μέγα καὶ καλόν ἐστιν· καὶ κατῆγον αὐτὸν ἐπὶ τὴν ναῦν κλαίοντα καὶ ἀποροῦντα, καὶ μέγα τὸν πατέρα καλοῦντα.
ὁ δὲ Δικαιόπολις, ἀκούσας τοῦ Φιλίππου ἀεὶ μεῖζον αὐτὸν βοῶντος, τῆς φυγῆς ἀμελεῖ, καὶ τρέχει πρὸς τὸν παῖδα, βουλόμενος αὐτῷ βοηθεῖν. εἷς δὲ τῶν λῃστῶν ἀναστρέψας τῷ Δικαιοπόλιδι προσπίπτει καὶ κατεῖχεν ἐκεῖνον, τρεῖς δὲ ἄλλοι αὐτῷ προσπεσόντες καὶ τύπτοντες οὕτω διέθεσαν ὥστε τὸ μὲν χεῖλος διακόψαι, τοὺς δ᾿ ὀφθαλμοὺς συγκλεῖσαι· οὕτω δὲ κακῶς ἔχοντα κατέλιπον ὥστε μηδ᾿ ἐπαίρειν ἑαυτὸν δύνασθαι.
κείμενος δὲ ὁ Δικαιόπολις αὐτῶν ἤκουσε πολλὰ καὶ δεινὰ λεγόντων. τοῦ δὲ λῃστάρχου κελεύοντος αὐτοὺς τὸν Δικαιόπολιν φονεῦσαι, ὁ Φίλιππος, ὑπὲρ τοῦ πατρὸς ὀρρωδῶν, ἐκ τῶν κατεχόντων ἐκλύεται καὶ προστρέχει τῷ λῃστάρχῃ· καὶ λαβόμενος τῶν γονάτων αὐτοῦ, “ἡμᾶς,” φησίν, “ὦ δέσποτα, οἰκέτας καὶ δούλους ἀμφοτέρους ἔχε, φεῖσαι δὲ τῆς ψυχῆς τῆς τοῦ πατρός, καὶ μὴ φόνευσον· ἀγαγὼν δὲ ἡμᾶς ὅποι ἐθέλεις, ἀπόδου τοὺς σοὺς οἰκέτας· μόνον οἴκτιρον ἡμᾶς ὑφ᾿ ἑνὶ ποιήσας δεσπότῃ.”
ὁ δὲ λῃστάρχης (ἦν γὰρ νεανίας μέγας τὸ σῶμα καὶ φοβερός, μακραὶ δ᾿ ἦσαν αὐτῷ τρίχες καὶ αὐχμηραί), ἀκούσας τοῦ παιδός, εὐθὺς ἐκέλευσε τοὺς ἑταίρους φείσασθαι τοῦ Δικαιοπόλιδος· καὶ ἐνθέμενοι ἀμφοτέρους τῷ σκάφει ἅμα πολλοῖς ἄλλοις μειρακίοις καὶ κόραις, ἐμβάντες εὐθὺς ἀφώρμησαν ἐκ τοῦ αἰγιαλοῦ ὡς τάχιστα.
τῶν δὲ τὴν κώμην οἰκούντων, οἱ μὲν ἔφευγον, οἱ δὲ ἅμα τε εἶδον καὶ ἐβόων· “λῃσταὶ παῖδας καὶ παρθένους ἔχουσιν.” τὸ δὲ πλοῖον ἤδη ἐν μέσῃ τῇ θαλάττῃ ἦν. θορύβου δὲ ἔτι καὶ βοῆς γενομένης, ὁ κωμάρχης παρὼν κελεύει τοὺς ἄνδρας διῶξαι τοὺς λῃστάς. ὥρμει δὲ πολλὰ πλοῖα παρὰ τὸν αἰγιαλόν· τούτων ἑνὶ ἐπιβὰς ὁ κωμάρχης ἐδίωκεν ἅμα πολλοῖς ἄλλοις ἀνθρώποις.
ὡς δὲ εἶδον οἱ λῃσταὶ προσιοῦσαν ἤδη τὴν ναῦν εἰς ναυμαχίαν, τιθέασιν ἐπὶ τοῦ καταστρώματος κόρην τινά, θυγατέρα τοῦ κωμάρχου οὖσαν, καί τις αὐτῶν, μεγάλῃ τῷ φωνῇ, “ἰδοὺ τὸ ἆθλον ὑμῶν,” εἰπών, ἀποτέμνει αὐτῆς τὴν κεφαλὴν καὶ τὸ λοιπὸν σῶμα ὠθεῖ κατὰ τῆς θαλάττης.
ὁ δὲ κωμάρχης ὡς τοῦτο εἶδεν, ἀνέκραγεν οἰμώξας καὶ ὥρμησε βουλόμενος ἑαυτὸν ῥίπτειν εἰς τὴν θάλατταν· οἱ δὲ παρόντες κατέσχον αὐτόν, καὶ ἐπανῆλθον εἰς τὴν γῆν μάλα φοβούμενοι.
οἱ δὲ λῃσταί, πολὺν χρόνον πλεύσαντες, τὴν ναῦν εἰς γῆν τινα ἤγαγον μακρὰν ἀπέχουσαν ἀπὸ τῆς κώμης. λαβόντες δὲ τόν τε Δικαιόπολιν καὶ τὸν Φίλιππον καὶ τοὺς ἄλλους πάντας, ἡγήσαντο αὐτοῖς εἰς σπήλαιόν τι.
καύσαντες δὲ πῦρ πολύ, οἱ λῃσταὶ δεῖπνον παρεσκεύασαν· ἄρτους τε πολλοὺς καὶ οἶνον παλαιὸν καὶ τὰ κρέα τὰ ἄγρια· τοῖς δὲ δεσμώταις μόνους ἄρτους ὀλίγους ἔδοσαν καὶ ὕδωρ. ὁ δὲ Δικαιόπολις καὶ ὁ Φίλιππος δακρύοντες τὰ τῆς τύχης ὠδύροντο καὶ ἑαυτοὺς ᾤκτιρον εἰς τοσαύτην δυστυχίαν ἐμπεσόντας.
νυκτὸς δὲ γενομένης καὶ πάντων τῶν ἄλλων καθευδόντων, ὁ Φίλιππος ἐσκόπει εἴ πως φυγεῖν δύνανται. ἀλλ᾿ ἀδύνατον ἦν· νεανίσκος γὰρ εἷς τὴν τοῦ σπηλαίου ἔξοδον ἐφύλαττεν, ὃς μέγας τε ἦν καὶ φοβερὸν ἔβλεπεν. καὶ τὸ ξίφος ἀεὶ ἔφερεν.
τῇ δὲ ὑστεραίᾳ οἱ λῃσταὶ κατήγαγον αὐτοὺς εἰς πόλιν τινά. ἐν δὲ τῇ τῆς πόλεως ἀγορᾷ πολὺς ὄχλος ἦν, καὶ πολλοὶ ἀνδραποδισταὶ ἦσαν ἐκεῖ, οἳ τὰ ἑαυτῶν ὤνια ἐβόων καὶ παῖδας καὶ γυναῖκας ἀπεκήρυττον. οἱ οὖν λῃσταὶ τόν τε Δικαιόπολιν καὶ τὸν Φίλιππον ἅμα τοῖς ἄλλοις πᾶσιν εἰς βῆμά τι ἤλασαν ὡς πωλήσοντες αὐτούς.
βοῶντος δὲ καὶ ἀποκηρύττοντος τοῦ ἀνδραποδιστοῦ, ἀνήρ τις προσεχώρησεν εὐμενὴς τὸ πρόσωπον, ὃς τῷ Φιλίππῳ ἐμβέψας καὶ αὐτοῦ τὸ κάλλος καὶ τὴν ἰσχὺν θαυμάσας, “πόσου,” ἔφη τῷ ἀνδραποδιστῇ, “τοῦτον τὸν δοῦλον πωλεῖς;” ὁ δὲ ἀποκρινάμενος, “ἑνός,” ἔφη, “πωλῶ ταλάντου, ὦ ἀγαθέ.” ὁ δὲ ἀνήρ· “τί λέγεις; ἑνὸς ταλάντου; κλέπτης εἶ, ὦ μαστιγία.”
ἰδὼν δὲ τὸν Φίλιππον μάλα καλὸν καὶ ἰσχυρὸν ὄντα καὶ τὴν ἑαυτοῦ συμφορὰν κλαίοντα καὶ στενάζοντα, ᾤκτιρε, καί, “τί δὲ δή, ὦ παῖ;” ἔφη. “μὴ οὕτω κλαῖε. ἆρ᾿ οὐκ ἐθέλεις εἰς τὴν ἐμὴν οἰκίαν ἐλθεῖν; ἀγαθὸς γὰρ καὶ εὐμενὴς δεσπότης ἔσομαί σοι.”
ὁ δὲ Φίλιππος ἀντιβλέψας αὐτῷ καὶ ἰδὼν αὐτὸν οὕτω χρηστὸν ὄντα, “ὦ ἄριστε ἀνδρῶν,” ἔφη, “σῷζε ἡμᾶς ἐκ τῆς τοσαύτης δυστυχίας· ἐγὼ γὰρ καὶ ὁ πατὴρ ὁ ἐμὸς ὅδε ἐλεύθεροι ἦμεν καὶ Ἀθηναῖοί ἐσμεν, οἴκαδε ἐκ τῆς Ἐπιδαύρου ὁδοιποροῦντες.”
ὁ δὲ ἀνδραποδιστής, “σίγησον,” ἔφη, “ὦ κατάρατε, καὶ μὴ φλυάρει.” καὶ ἅμα τοῦτο λέγων ἔπαισε τὸν παῖδα τῇ βακτηρίᾳ.
ὁ δ᾿ ἀνήρ, “τί ποιεῖς σύ,” ἔφη, “ὦ πονηρότατε ἀνδρῶν; παῦε τοῦτον τὸν παῖδα παίων. δώσω μέν σοι τὸ ἀργύριον, σὺ δὲ δός μοι καὶ τοῦτον τὸν ἄνδρα ἅμα τῷ μειρακίῳ.”
“δύο τάλαντα δώσεις;” εἶπεν ὁ ἀνδραποδιστής. “οὐδαμῶς, ἀλλ᾿ ὠνήσομαί σοι ἑνὸς ταλάντου ἀμφοτέρους· καὶ μὴ πλείονα λέγε, ὦ κάκιστε, εἰ μὴ βούλει ἀγώγιμος γενέσθαι.”
καταθεὶς δὲ τῷ ἀνδραποδιστῇ ἀργύριον καὶ οὐδὲν ἔτι λέγων, ὁ ἀνήρ, λαβὼν τόν τε Φίλιππον καὶ τὸν πατέρα αὐτοῦ, ἐπανήγαγεν αὐτοὺς πρὸς τὴν οἰκίαν.
κατὰ δὲ τὴν ὁδὸν πυνθάνεται παρὰ τοῦ παιδὸς πῶς ὑπὸ τὰς τῶν λῃστῶν χεῖρας ἔπεσον, καὶ ὅσα κακὰ ἔπαθον. τέλος δέ, ἐλεήσας αὐτούς, “ὀδύρομαι μέν,” ἔφη, “ὑμῶν τὴν συμφοράν, βοηθήσω δὲ ὑμῖν ἐν τοσαύτῃ δυστυχίᾳ οὖσιν. τάλαντον μὲν οὖν ἔδωκα ὑπὲρ τῆς ὑμετέρας σωτηρίας· ἐργασαμένων δὲ ὑμῶν ἐν τοῖς ἀγροῖς μου πέντε ἢ ἓξ μῆνας, καὶ τὰ ἐμὰ ποίμνια θεραπευσάντων, ἐλευθερώσω ὑμᾶς, καὶ οἴκαδ᾿ ἐπανελθεῖν ἐξέσται ὑμῖν. οὕτω δυνήσεσθε ἔρανόν μοι ἀποδοῦναι ἄτοκον καὶ τὴν ἐλευθερίαν ἀναλαβεῖν.”
ὁ μὲν οὖν Φίλιππος καὶ ὁ Δικαιόπολις χάριν πολλὴν ἔδοσαν τῷ ἀνδρὶ οὕτω χρηστῷ ὄντι· ἐνεθυμοῦντο δὲ ὅτι πολὺς χρόνος προβήσεται πρὸ τοῦ οἴκαδε ἐπανελθεῖν, καὶ ἐφρόντιζον ὑπὲρ τῶν τ᾿ οἰκείων καὶ τοῦ κλήρου. ὁ δὲ Δικαιόπολις, “ἀλλά, ὦ παῖ,” ἔφη, “δεῖ ἡμᾶς φέρειν τὰ ἐκ τῶν θεῶν· σοφοῦ γὰρ ἀνδρός ἐστι τὰς τύχας ὀρθῶς φέρειν, καὶ πολλάκις τὰ παθήματά ἐστι μαθήματα.”
ὡς οὖν ἐβάδιζον, ὁ ἀνὴρ διηγεῖτο αὐτοῖς κατὰ τὴν ὁδὸν τὰ ἑαυτοῦ πράγματα καὶ τὸν βίον ὃν ἔζη. διελέγετο δὲ αὐτοῖς οὐχ ὥσπερ δεσπότης τοῖς δούλοις, ἀλλ᾿ ὥσπερ φίλος φίλοις. “καὶ ἐγώ,” ἔφη, “Ἀθηναῖός εἰμι τὸ γένος, καὶ τὰ πρὸς πατρὸς καὶ τὰ πρὸς μητρός. ὁ ἐμὸς δὲ πατὴρ εἰς ταύτην τὴν γῆν ἀφίκετο μέν, ἔτη δὲ τριάκοντα ᾤκησεν, καὶ κατὰ μικρὸν ἐργαζόμενος πολλὰ χρήματα ἐκτήσατο διὰ τὴν φιλογεωργίαν καὶ φιλοπονίαν· ἦν γὰρ, ὡς ἐμοὶ δοκεῖ, φιλογεωργότατος Ἀθηναίων ὁ ἐμὸς πατήρ. πολλὰς μὲν οὖν ἀγέλας καὶ ἵππων καὶ βοῶν ἐκτήσατο, πολλὰ δὲ ποίμνια, πολλοὺς δὲ καὶ καλοὺς ἀγρούς, πολλὰ δὲ ἄλλα χρήματα. αὐτοῦ δὲ ἀποθανόντος αὐτὸς ἐκληρονόμησα πάντα.”
πολλοὺς οὖν μῆνας ὅ τε Δικαιόπολις καὶ ὁ Φίλιππος παρέμειναν τῷ ἀνδρὶ ἐργαζόμενοι. ὁ δὲ ἀνὴρ πρᾶος ἦν καὶ εὐμενής, καὶ αὐτοῖς φιλικῶς ἐχρήτο. μάλιστα δὲ εὐνοϊκῶς εἶχε τῷ Φιλίππῳ, καλῷ τε καὶ ἀγαθῷ ὄντι· καὶ δὴ καὶ σύριγγα αὐτῷ δῶρον ἔδωκεν, καὶ αὐτοῦ συρίττοντος ἀεὶ ἄσμενος ἤκουε· χρόνου δὲ προβαίνοντος οὕτως ἠγάπησεν αὐτὸν ὥστε τῷ Φιλίππῳ ἕτερον πατέρα ἔχειν ἐδόκει.
μετὰ δὲ ἓξ μῆνας ὁ ἀνὴρ ἀπέπεμψεν αὐτούς· προσέτι δὲ ἐφόδιον ἔδωκεν αὐτοῖς ἀπιοῦσι καὶ κρέας καὶ δέρμα ἑκατέρῳ μάλα καλόν. παρηκολούθησε δὲ καὶ αὐτοῖς εἰς τὸ πεδίον, καὶ ἀσπαζόμενος τὸν Φίλιππον μετὰ δακρύων, “ἀλλ᾿ ἴθι χαίρων,” ἔφη, “ὦ φίλε παῖ· ἴσως αὖθις ὄψομαί σέ ποτε. ἴθι δέ· ἡ γὰρ μήτηρ σ᾿ ἐπιμένει οἴκοι, καὶ ἀμέλει μάλα φροντίζει ὑπὲρ σοῦ.” ἔπειτα πρὸς τὸν Δικαιόπολιν· “χαῖρε καὶ σύ, ὦ ἀγαθέ· ἐπιμελοῦ δὲ περὶ τοῦ παιδός· ὥσπερ υἱὸν γὰρ καὶ ἐγὼ αὐτὸν ἀγαπῶ.”
πολλοὺς δὲ ἀνθρώπους ἑώρων ἐν τοῖς ἀγροῖς ἐργαζομένους, ὧν οἱ μὲν τοὺς βοῦς ἤλαυνον ἀροῦντες τὴν ἄρουραν, οἱ δὲ τὰς ἐλάας συνέλεγον εἰς τὰ δένδρα ἀναβαίνοντες. ὡς δὲ τοῖς ὄρεσι προσεχώρουν, ἀμπελῶνας ἑώρων, ἐν οἷς οἱ ἄνθρωποι τοὺς βότρυας συνέλεγον· καὶ τῶν βοτρύων τοὺς μὲν οἴκαδε ἔφερον ὄνοι ἐν μεγάλοις κανθηλίοις, τοὺς δὲ αἱ γυναῖκες ἐπὶ τῇ γῇ ἐτίθεσαν ὥστε τῷ ἡλίῳ ξηραίνεσθαι.
οὐ μέντοι διὰ πολλοῦ τὰ τῶν ἀνθρώπων ἔργα καταλιπόντες, ἀνέβησαν ἐπὶ τὰ ὄρη· καὶ σπανίως ἤδη ἐνετύγχανον ἀνθρώποις, ποιμένας δὲ ὀλίγους ἑώρων οἳ τὰ πρόβατα ἔνεμον. ᾖσαν δὲ διὰ μεγάλων ὑλῶν, ἐν αἷς πολλαί τε δρύες ἦσαν καὶ πολλαὶ ἐλάται. τραχείας δὲ γενομένης τῆς ὁδοῦ καὶ οὐ ῥᾳδίας εὑρεῖν, ὁ μὲν Δικαιόπολις εἰς ἀπορίαν κατέστη ἀγνοῶν τὴν ὁδόν· ὁ δὲ Φίλιππος ἄνθρωπον ἰδὼν προσιόντα, “ἰδού, ὦ πάτερ,” ἔφη· “ἆρα ὁρᾷς ἐκεῖνον τὸν ἄνδρα κατιόντα πρὸς ἡμᾶς;” ὁ δὲ Δικαιόπολις· “ἀλλὰ ποῦ ἐστιν; οὐ γὰρ ὁρῶ.” ὁ δὲ Φίλιππος· “ἐκεῖ, ἐγγὺς ἐκείνης τῆς δρυός. φαίνεται δὲ κυνηγέτης ὤν· κύων γὰρ Λάκαινα ἕπεται αὐτῷ.”
προσχωροῦντες δὲ τοῦ νεανίου, ἡ κύων ἀγρίως ὑλακτεῖ καὶ ὁρμᾶται ἐπ᾿ αὐτούς· ὁ δὲ νεανίας ἔστη καὶ βοήσας, “στῆθι, Ἄργη,” ἔφη, “καὶ σίγησον.” ὁ οὖν Δικαιόπολις προσιών, “χαῖρε, ὦ νεανία,” ἔφη. “ἆρ᾿ οἶσθα σὺ εἰ αὕτη ἡ ὁδὸς πρὸς τὴν Κόρινθον φέρει;” ὁ δέ· “μάλιστά γε, ἐκεῖσε φέρει· ἰδού, ἔξεστιν αὐτὴν ἰδεῖν ὑπὲρ τὸ ὄρος φέρουσαν. ῥᾳδίως δὲ γνώσεσθε αὐτήν, τῶν γε ἑρμάτων σημαινόντων. ἀλλὰ πολὺ ἀπέχει ἡ Κόρινθος, καὶ δι᾿ ὀλίγου νὺξ γενήσεται· ἴσως δὲ εἰς κίνδυνον καταστήσεσθε μόνοι ἐν τοῖς ὄρεσι νυκτερεύοντες. ἐρήμων γὰρ ὄντων τῶν ὀρῶν, οὐδενὶ ἐντεύξεσθε ἀνθρώπων εἰ μὴ ποιμένι τινί. ἀλλ᾿ ἄγετε, πῶς ἔχετε τοῦ σίτου; ἀλλὰ μείνατε· δώσω γὰρ ὑμῖν λαγών. ἰδού.” καὶ ταῦτα εἰπὼν τὸ ῥόπαλον, ὃ ἐπὶ ὤμοις ἔφερε, κατέθηκεν· δύο γὰρ θηρία ἐκ τοῦ ῥοπάλου ἐκρέματο, ὧν ἓν λύσας τῷ Δικαιοπόλιδι παρέδωκεν. ὁ δὲ δεξάμενος πλείστην χάριν ἀπέδωκεν. ὁ δὲ νεανίας, “οὐδέν ἐστιν,” ἔφη, “πλεῖστοι γὰρ λαγῲ γίγνονται ἐν τοῖς ὄρεσιν, ἐγὼ δὲ ῥᾳδίως αἱρῶ αὐτούς· δεινότατος γάρ εἰμι κυνηγετεῖν. χαίρετε οὖν καὶ εὐτυχοῖτε.” ταῦτα δ᾿ εἰπὼν ἐπορεύετο κατὰ τὴν ἀτραπόν, οἱ δὲ βραδέως ἀνῇσαν.
ἑσπέρας δὲ γιγνομένης ποιμένι τινὶ ἐνέτυχον, ὃς τὰ πρόβατα κατὰ τὴν ὁδὸν ἤλαυνεν. ὁ δὲ ἰδὼν αὐτοὺς προσιόντας εἰς φόβον κατέστη καὶ βοήσας, “τίνες ἐστέ,” ἔφη, “οἳ διὰ τῆς νυκτὸς πορεύεσθε; πόθεν ἤλθετε καὶ ποῖ ἴτε;” ὁ δὲ Δικαιόπολις προσιὼν πάντα ἐξηγήσατο, ὁ δὲ ποιμὴν εὐμενῶς δεξάμενος αὐτούς, “ἀλλὰ πάντες,” ἔφη, “πρὸς Διός εἰσι πτωχοί τε ξεῖνοι τε. ἀλλὰ νυκτὸς ἤδη γιγνομένης παραινῶ ὑμῖν μόνοις οὖσι μὴ νυκτερεύειν ἐν τοῖς ὄρεσιν. ἄγετε δή, ἔλθετε μετ᾿ ἐμοῦ εἰς τὴν καλύβην, ἐν ᾗ ἔξεστιν ὑμῖν μένειν τὴν νύκτα.” οἱ δ᾿ οὖν τοὺς τοῦ ποιμένος λόγους ἀσμένως δεξάμενοι εἵποντο αὐτῷ εἰς ὀλίγην τινὰ καλύβην. ὁ δὲ ποιμήν· “ἰδού· εἴσιτε. ἐγὼ μὲν τάς τ᾿ αἶγας ἀμέλξω καὶ τὰ πρόβατα, ὑμεῖς δὲ τὰ σκεύη καταθέντες πῦρ καύσατε καὶ καθίζεσθε.”
ὁ μὲν οὖν Φίλιππος πῦρ ἔκαυσεν, ὁ δὲ πατὴρ καθήμενος ἀνεπαύετο ἐκ τῆς μακρᾶς ὁδοῦ. ὁ δὲ ποιμὴν τὰ πρόβατα ἀμέλξας, ἐπανιὼν δεῖπνον παρεσκεύαζε, σῖτόν τε καὶ τυρὸν καὶ γάλα. ὁ δὲ Δικαιόπολις, “ἰδού, ὦ φίλε,” ἔφη· “κυνηγέτης τις, ᾧ κατὰ τὴν ὁδὸν ἐνετύχομεν, τόνδε τὸν λαγὼν ἡμῖν ἔδωκεν. ἆρ᾿ οὖν βούλει ὀπτᾶν αὐτὸν ἐπὶ δείπνῳ;” ὁ δέ· “μάλιστά γε· οὕτω γὰρ ἥδιστα δειπνήσομεν· μετὰ δὲ τὸ δεῖπνον ὁ παῖς μέλη ᾄσεται.” τὸν οὖν λαγὼν ὀπτήσαντες ἡδέως ἐδείπνησαν· ἔπειτα δὲ ὁ μὲν Φίλιππος μέλη ᾖδεν, ὁ δὲ ποιμὴν μύθους ἔλεγεν, ἕως πάντες οὕτως ἔκαμνον ὥστε εἰς βαθὺν ὕπνον ἔπεσον.
ἅμα ἦρι ἀρχομένῳ τὸ τῶν Ἑλλήνων ναυτικὸν εἰς τὴν Αἴγιναν συνελέγετο, νῆες ἀριθμὸν δέκα καὶ ἑκατόν. ἐντεῦθεν δὲ εἰς τὴν Δῆλον ἔπλευσαν, βουλόμενοι τοὺς Ἴωνας ἐλευθερῶσαι. παρόντες δὲ τοῦ ναυτικοῦ ἐν τῇ Δήλῳ, ἦλον ἄγγελοι ἀπὸ τῆς Σάμου, οἳ ᾔτησαν αὐτοὺς πρὸς Σάμον πλεύσαντας τοῖς βαρβάροις ἐπιστρατεῦσαι· “οἱ γὰρ βάρβαροι,” ἔφασαν, “οὐ πολλὰς ναῦς ἔχουσιν, οἱ δὲ Ἴωνες ὑμᾶς ἰδόντες εὐθὺς ἀποστήσονται ἀπὸ τῶν Περσῶν. οὕτως οὖν ἔξεστιν ὑμῖν καὶ ἄνδρας Ἕλληνας ἐλευθερῶσαι καὶ ἀμῦναι τοὺς βαρβάρους.” ὁ οὖν στρατηγὸς ὁ τῶν Ἑλλήνων τούτους τοὺς λόγους δεξάμενος ταῖς ναυσὶ πρὸς Σάμον ἡγεῖτο.
ὡς δὲ εἰς Σάμον ἀφικόμενοι παρεσκευάζοντο εἰς ναυμαχίαν, οἱ Πέρσαι εὐθὺς ἀπέπλευσαν πρὸς τὴν ἤπειρον· ἔδοξε γὰρ αὐτοῖς μὴ ναυμαχίαν ποιεῖσθαι· οὐ γὰρ ἀξιόμαχοι ἦσαν αἱ νῆες αὐτῶν. ἀποπλεύσαντες οὖν πρὸς τὴν Μυκάλην τὰς ναῦς ἀνείλκυσαν καὶ τεῖχος ἐποίησαν περὶ αὐτάς. οἱ δὲ Ἕλληνες ταῦτα γνόντες ἐδίωκον αὐτοὺς εἰς τὴν Μυκάλην. ὡς δὲ ἐγγὺς ἐγένοντο τοῦ τῶν πολεμίων στρατοπέδου, καὶ οὐδεὶς ἐφαίνετο ἀναγόμενος, ἀλλὰ ναῦς εἶδον ἀνειλκυσμένας ἔσω τοῦ τείχους, πρῶτον μὲν παραπλέοντες τοὺς Ἴωνας ἐκάλεσαν, κελεύοντες αὐτοὺς ἀποστῆναι ἀπὸ τῶν Περσῶν, ἔπειτα δὲ εἰς τὴν γῆν ἐκβάντες τῷ τείχει προσέβαλλον.
πρῶτον μὲν οὖν ἀνδρείως ἐμάχοντο οἱ βάρβαροι, ἐπεὶ δὲ οἱ Ἕλληνες μιᾷ ὁρμῇ προσφερόμενοι τὸ τεῖχος εἷλον, τρεψάμενοι ἔφυγον. οἱ δὲ Ἴωνες, ὡς εἶδον τοὺς Ἕλληνας νικῶντας, πρὸς αὐτοὺς αὐτομολήσαντες τοῖς βαρβάροις ἐνέπεσον. οὕτως οὖν τὸ δεύτερον ἀπέστησαν οἱ Ἴωνες ἀπὸ τῶν Περσῶν.